Veel jongeren met ontwikkelingsproblematiek, zoals AD(HD) en autisme lopen vast op school of in het dagelijks leven. Melissa werkt één op één met jongeren die voornamelijk externaliserend gedrag vertonen. Ze vindt het belangrijk om hun zelfvertrouwen te vergroten zodat ze zelfstandig in de maatschappij kunnen staan. 

EXTERNALISEREND GEDRAG
Melissa heeft altijd graag met jongeren willen werken en na diverse stages is ze in 2018 begonnen op de trainingslocatie van Ad Astra. Daar merkte ze al snel een sterke affiniteit op met het helpen van jongeren met zwaardere ontwikkelingsproblematieken en externaliserend gedrag. Hierbij kun je denken aan schreeuwen, schelden, dreigen of zelfdestructief gedrag. Het gedrag dat deze jongeren vertonen vormt vaak een hinder voor hun omgeving, maar ook voor de jongeren zelf. Melissa zegt daarover het volgende: “Bij veel van deze jongeren is de hulpvraag minder helder en ligt de focus op hun gedrag. Te denken valt aan jongeren die moeite hebben met regels of het nakomen van afspraken en veel zelfbepalend gedrag laten zien. Ook het helpen van jongeren met het begrijpen van hun eigen emoties en gevoelens valt hieronder.” De meeste jongeren die bij Melissa in behandeling zijn hebben een vorm van ontwikkelingsproblematiek zoals autisme en/of AD(H)D.

OP ZOEK NAAR DE HULPVRAAG
Met een verwijzing via de huisarts, school, psycholoog of gemeente komen jongeren bij Ad Astra voor behandeling voor begeleiding en/of behandeling om te werken aan hun hulpvragen. Allereerst vindt er een intakegesprek plaats waarbij gekeken wordt naar de hulpvraag en de behoefte van de jongere. Na de intake gaat Melissa verder in gesprek met de jongere om de hulpvraag te concretiseren. Om een voorbeeld van een hulpvraag te geven zegt ze: Ik begeleid een jongen op de basisschool. Deze jongen vertoont grensoverschrijdend gedrag in de klas: clownesk, zelfbepalend gedrag, fysiek tegen kinderen en leerkrachten. Als het niet gaat zoals hij het wil of zoals hij het in zijn hoofd heeft dan vertoont hij verbaal grensoverschrijdend gedrag. Met deze jongen werk ik aan ‘we gebruiken onze woorden in plaats van onze handen’. We oefenen met verantwoordelijkheid nemen voor eigen gedrag door middel van oefeningen waarbij we de situatie nabespreken en uitspelen. Daarbij kun je denken aan vraagstellingen zoals; Wat gebeurde er volgens jou? Wat heeft de ander gezegd of gedaan waar jij ‘boos’ om werd? Wat heb jij toen gedaan? Wat vond jij daar zelf van?

COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE
Ze vindt het belangrijk om een vertrouwensband op te bouwen met de jongere en om eerlijk naar elkaar toe te zijn. Melissa zegt hierover: “Zonder connectie is er geen weg. We moeten samen kunnen komen om ergens naar toe te gaan”. Naarmate de gesprekken vorderen kan het externaliserende gedrag van de jongere verder geanalyseerd worden. Melissa is in opleiding voor cognitief gedragstherapeutisch werken. Cognitieve gedragstherapie gaat er vanuit dat problemen beïnvloed en in stand gehouden worden door iemands gedachten en gedrag. Door het onderzoeken, bespreken en veranderen van dat gedrag en die gedachten nemen de psychische klachten af. Ze geeft hierover het volgende aan: “Als je bijvoorbeeld denkt je dom bent, dan voel je dat ook zo en dan volgt je gedrag automatisch. Ik vraag dan aan de jongere of hij of zij daadwerkelijk dom is en of ik dan misschien ook wel dom ben. Vaak is het antwoord nee en vanuit daar gaan we dan verder werken.” Ze geeft aan dat het belangrijk is om gedachtes te concretiseren en om te buigen. Daarbij gebruikt ze vaak bestaande voorbeelden die de jongeren aanspreken omdat ze betrekking hebben op hun dagelijks leven.

GEDRAG VERTALEN
Samen met de jongere neemt ze hun gedachtes verder onder de loep. Het is letterlijk het ombuigen van gedachten, zodat het gedrag van de jongeren kan worden veranderd. Ze gaat doelgericht te werk om de gedachten en het gedrag van de jongere te onderzoeken en aan te passen. Melissa geeft aan dat: “Het kind spreekt d.m.v. gedrag en dat gedrag wil ik vertalen, zodat anderen kunnen begrijpen wat het kind probeert te zeggen. Kinderen uiten veel door boos te zijn. Maar boosheid is een makkelijke uiting. Hier achter zit vaak frustratie, verdriet, angst. Meestal geleid door een bepaalde doemgedachte zoals ‘ik ben stom’ of ‘ik ben dom’. Door die doemgedachte ook wel kerngedachte genoemd aan te pakken, pak je indirect ook het gedrag aan. Want vanuit je gedachten komen gevoelens en vanuit die gevoelens vloeit gedrag.” De mindset van de client is erg belangrijk en die moet meewerkend zijn.

NAUW BETROKKEN MET DE OMGEVING
Om goed in kaart te kunnen brengen waar de jongere tegenaan loopt wordt input van onder andere ouders en docenten verzameld. Het is belangrijk om nauw samen te werken met de omgeving van de jongere, zodat de jongere met alle zelfvertrouwen kan bouwen aan een positieve toekomst. Uiteindelijk gaat het er om dat de jongere ernaar toe werkt waar hij of zij uiteindelijk wil zijn. Hierover zegt Melissa: “Als het voor de jongere een droom is om een opleiding te gaan doen in de detailhandel, dan gaan we ons daarop focussen en naar toe werken. Ik probeer altijd samen te komen met dit is wat jij wil en dit is wat ik nu zie.”  We gaan dan samenwerken, zodat we in het midden terecht komen zodat jij je beter in je vel kan voelen en jij het gevoel hebt dat je zelf de regie hebt in jouw eigen leven en dat je verantwoordelijkheid neemt over je eigen gedrag. Het is belangrijk om te leren dat je een ander niet kan veranderen, maar jezelf wel. Zelfvertrouwen en zelfcompassie is daarbij het belangrijkst. Ik mag er zijn, dat is de basis.”

ZELFSTANDIG FUNCTIONEREN IN DE MAATSCHAPPIJ
Een behandelingstraject duurt gemiddeld 1 jaar. Dat ligt echt aan de zwaarte van de problematiek. Aan de ene kant vindt ze het lastig om afscheid te nemen van een jongere als het traject is afgerond, maar aan de andere kant geeft het haar ook weer veel energie. Het betekent namelijk dat de jongere weer een stapje verder is om de regie over haar of zijn eigen leven over te kunnen nemen en daar doet Melissa het voor. Ze geeft de jongeren graag een boodschap mee als zij hun traject hebben afgerond: “Wanneer jongeren gaandeweg merken dat ze weer vastlopen of dreigen vast te lopen dan betekend dit niet dat ze hebben gefaald, maar dat ze gaandeweg in het leven weer hobbels tegenkomen. Dat hoort bij het leven en het is normaal om dan weer aan te bel te trekken”.